Γράφει ο ιατρός

Πέτρος Χειρίδης, MD,PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-χειρουργός

Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστ. Δ/ντης– Νομική Υπηρεσία ομίλου ΙΑΣΩ.

Είναι γνωστό ότι η χρήση φαρμάκων θα πρέπει να αποφεύγεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς το έμβρυο αναπόφευκτα θα πάρει κάποια μικρή ποσότητα από αυτά, ενώ η επίδρασή τους στην ανάπτυξή του είναι πολλές φορές άγνωστη.

Αρκετά από τα σκευάσματα που κυκλοφορούν, ακόμα και αυτά που χρησιμοποιούνται σχετικά συχνά, όπως κοινά αντιβιοτικά, έχουν ενοχοποιηθεί για αρνητικές επιδράσεις στο κύημα, ακόμα και τερατογενέσεις. Επίσης για πολλά φάρμακα η ασφάλεια τους κατά τη διάρκεια της κύησης έχει δειχθεί μονάχα μέσα από μελέτες σε πειραματόζωα ενώ για άλλα οι επιδράσεις στο αναπτυσσόμενο έμβρυο είναι άγνωστες.

Πότε πρέπει να προσέχω πιο πολύ;

Για την επίτοκο, καλό θα είναι να αποφεύγει να έρθει σε επαφή με φάρμακα, αλλά και χημικές ουσίες, χρώματα, καλλυντικά ακόμα και βαφές μαλλιών, ειδικά στο Α’ τρίμηνο της κύησης. Η περίοδος του πρώτου τριμήνου και συγκεκριμένα οι εβδομάδες 4η - 12η, είναι η φάση της «οργανογένεσης» του εμβρύου και αποτελούν την πλέον ευαίσθητη περίοδο της ανάπτυξης του. Κατά το Β’ και Γ’ τρίμηνο της κύησης, ο κίνδυνος της τερατογένεσης είναι μικρότερος, εντούτοις πολλά φάρμακα και χημικά μπορούν ακόμα να βλάψουν το κύημα.

Σε κάθε περίπτωση, η επίτοκος η οποία λαμβάνει μία ιατρική συνταγή από γιατρό οποιασδήποτε ειδικότητας, θα πρέπει να του γνωστοποιεί την εγκυμοσύνη, ώστε να επιλέγονται φάρμακα επιτρεπτά στην κύηση. Για την επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου η επίτοκος μπορεί να απευθύνεται στον θεράποντα μαιευτήρα της, είτε στο Εθνικό Κέντρο Τερατογενέσεων (ίδιο με το Κέντρο Δηλητηριάσεων).

Πήρα φάρμακα πριν καταλάβω ότι είμαι έγκυος, είναι επικίνδυνο;

Πολλές γυναίκες ανησυχούν για τη λήψη φαρμάκων στην αρχή της εγκυμοσύνης, όταν η γυναίκα δεν έχει ακόμα καθυστέρηση ή δεν έχει κάνει το τεστ κύησης. Σε αυτή τη φάση, ευτυχώς τα περισσότερα φάρμακα είναι ασφαλή και σχεδόν ποτέ δεν προβαίνουμε σε διακοπή της κύησης λόγω μιας πιθανής επίδρασης φαρμάκων στο κύημα. 

Τι γίνεται όταν πρέπει να πάρω φάρμακο που βλάπτει τη κύηση;

Στις περιπτώσεις όπου όλα τα διαθέσιμα φάρμακα για μία συγκεκριμένη πάθηση (π.χ. η επιληψία) είναι επικίνδυνα για την εγκυμοσύνη, επιλέγεται αυτό με τις λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, είτε ελαττώνεται η δόση χορήγησης του, και φυσικά η επίτοκος ενημερώνεται για τον κίνδυνο αυτής της θεραπείας. 

Ποια φάρμακα είναι ασφαλή για την εγκυμοσύνη;

Συνοπτικά για τις κατηγορίες των φαρμάκων ισχύουν τα εξής:

• Βιταμίνες. Οι περισσότερες βιταμίνες είναι απόλυτα ασφαλείς κατά την κύηση όταν λαμβάνονται στις ενδεικνυόμενες δόσεις.
• Αντιβιοτικά: Οι περισσότερες πενικιλλίνες και οι κεφαλοσπορίνες είναι ασφαλείς. Άλλες κατηγορίες αντιβιοτικών όπως τετρακυκλίνες, αμινογλυκοσίδες, κινολόνες θα πρέπει να αποφεύγονται σε όλα τα τρίμηνα.
• Παυσίπονα: Τα αντιφλεγμονώδη (NSAIDs) θα πρέπει να αποφεύγονται. Η παρακεταμόλη και τα περισσότερα σπασμολυτικά είναι ασφαλή.
• Φάρμακα για το στομάχι: Τα αντιόξινα είναι ασφαλή. Τα αντισταμινικά γενικότερα αποφεύγονται στην κύηση ενώ για τους αναστολείς των πρωτονίων (PPIs) οι επιδράσεις στο κύημα δεν είναι τεκμηριωμένες. 
• Η κορτιζόνη επιτρέπεται στην κύηση σε χαμηλές δόσεις και κάτω από αυστηρή παρακολούθηση. Επίσης τα περισσότερα φάρμακα κατά του άσθματος και των αλλεργιών είναι ασφαλή. 
• Αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά και κοινά ηρεμιστικά όπως οι βενζοδιαζεπίνες αντενδείκνυνται απόλυτα στην κύηση. Η χρήση τους επιτρέπεται μόνο κάτω από ορισμένες περιπτώσεις, ενώ ο κίνδυνος για το έμβρυο πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. 

Συνοπτικά, η ίδια η γυναίκα και μέλλουσα μητέρα θα πρέπει να προσέχει τον εαυτό της κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, να αποφεύγει τους πιθανούς κινδύνους, να παίρνει μέτρα κατά των λοιμώξεων, και φυσικά να ζητάει την ιατρική συμβουλή όταν απαιτείται.

Χρήσιμα links:

1.    Drugs.com: 
http://www.drugs.com/pregnancy-categories.html
2.    Medline Plus: 
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/pregnancyandmedicines.html
3.    WebMD
http://www.webmd.com/baby/guide/taking-medicine-during-pregnancy
4.    The Merck Manual of Medicine
http://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/drugs...
5.    CDC – Center of Disease Control
http://www.cdc.gov/pregnancy/meds/

Για περισσότερες ή ειδικές πληροφορίες γράψτε στο e-mail: infobgyn@gmail.com