Ινομύωμα μήτρας

Γράφει ο ιατρός

Πέτρος Χειρίδης, MD,PhD

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-χειρουργός

Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιστ. Δ/ντης– Νομική Υπηρεσία ομίλου ΙΑΣΩ.



ΙΝΟΜΥΩΜΑΤΑ ΜΗΤΡΑΣ

 

Τι είναι τα ινομυώματα;

Τα ινομυώματα της μήτρας, είναι ο συχνότερος πυελικός όγκος της γυναίκας, που αφορά έως και το 77% των γυναικών. Ευτυχώς, οι περισσότεροι από αυτούς τους όγκους είναι μικροί και συνήθως ασυμπτωματικοί. Ωστόσο, εκτιμάται ότι  το 20-50% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, έχει συμπτώματα από τα ινομυώματα. Το 1/3 επί του συνόλου των υστερεκτομών διεθνώς οφείλεται σε αυτά [1].  ​

Τα ινομυώματα λέγονται και λειομυώματα, διότι προέρχονται από ένα μόνο κύτταρο του μυομητρίου, δηλαδή του τοιχώματος της μήτρας, το οποίο αποτελείται από λείο μυ. Σε μία μήτρα, είναι δυνατό να αναπτυχθούν πολυάριθμα λειομυώματα, το καθένα ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα. Καθώς μεγαλώνουν, συχνά υφίστανται εκφυλισμό, προκαλώντας πυελικό πόνο.

Είναι  καλοήθεις όγκοι και συχνά ανευρίσκονται τυχαία,  σε κάποιο τακτικό έλεγχο. Η αιτιολογία είναι άγνωστη, εντούτοις μεγαλώνουν σε ποικίλο βαθμό, είτε μεμονωμένα είτε ως ομάδες υπό την επίδραση των γυναικείων ορμονών, των οιστρογόνων.  Συνήθως αυξάνονται σε αριθμό και σε μέγεθος με την ηλικία, ενώ μετά την εμμηνόπαυση υποστρέφονται και ανάλογα με το μέγεθος τους είναι δυνατό και να εξαφανιστούν. Παρόλο που τις περισσότερες φορές δεν δίνουν κλινικά συμπτώματα, οι κύριες εκδηλώσεις των ινομυωμάτων περιλαμβάνουν, έντονες αιμορραγίες στη περίοδο (μηνομητρορραγίες), άλγος ή πίεση στη κατώτερη κοιλιά και  δυσκολίες στη σύλληψη.

 

Ποια η θεραπεία των ινομυωμάτων;

Οι συντηρητικές θεραπείες, με φαρμακευτικούς καταστολείς των γυναικείων ορμονών (GnRH-αγωνιστές), ήταν μεν αποτελεσματικές στη μείωση του μεγέθους των ινομυωμάτων, εντούτοις  ήταν χρήσιμες μόνο για προσωρινή ανακούφιση των συμπτωμάτων, και όχι για οριστική θεραπεία. Η χρήση αυτών των φαρμάκων περιορίστηκε όχι μόνο από το κόστος και τις ανεπιθύμητες ενέργειες (συμπτώματα εμμηνόπαυσης), όσο από το γεγονός, ότι μέσα σε μόλις 2 μήνες από τη διακοπή τους, το μέγεθος και τα συμπτώματα των ινομυωμάτων επιστρέφουν όπως πρώτα! [2]

Η μόνη οριστική θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων των ινομυωμάτων της μήτρας, είναι η χειρουργική αφαίρεση τους (=εκπυρήνιση) είτε η αφαίρεση ολόκληρης της μήτρας (=υστερεκτομή). Η εκπυρήνιση, δηλαδή η αφαίρεση  των ινομυωμάτων με  διατήρηση της μήτρας, συστήνεται στις γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, καθώς και σε αυτές που αρνούνται να αφαιρέσουν τη μήτρα τους.

 

Ποιες οι θεραπευτικές δυνατότητες για τα ινομυώματα;

Αφαίρεση ινομυωμάτων με ανοικτή επέμβαση.

Παραδοσιακά η ινομυωματεκτομή (αφαίρεση ινομυώματος) γίνεται μέσα από μεγάλες χειρουργικές τομές, παρόμοιες ή λίγο μικρότερες από αυτές της καισαρικής τομής, μέσω των οποίων αφαιρείται το ινομύωμα και συρράπτεται η μήτρα για να περιοριστεί η αιμορραγία και η λοίμωξη. Επίσης η επιμελής συρραφή του τοιχώματος της μήτρας εμποδίζει τον κίνδυνο της ρήξης της μήτρας σε περίπτωση μελλοντικής εγκυμοσύνης.

Αφαίρεση με Λαπαροσκόπηση

Μία άλλη προσέγγιση είναι η λαπαροσκόπηση, η οποία προσφέρει τα πλεονεκτήματα της ελάχιστα επεμβατικής μεθόδου, αλλά προϋποθέτει άριστη χειρουργική ικανότητα του χειρουργού, ενώ η ποιότητα της συρραφής και της μετεγχειρητικής γονιμότητας αμφισβητούνται από πολλούς επιστήμονες. Στους περιορισμούς περιλαμβάνονται η δυσκολία διάκρισης του σωστού πλάνου μεταξύ του ινομυώματος και του μυομητρίου και η αποκατάσταση του τοιχώματος σε πολλαπλά στρώματα για καλύτερη στήριξη και αιμόσταση. Εξαιτίας αυτών των περιορισμών, η λαπαροσκοπική προσέγγιση περιορίζεται στις περιπτώσεις με ένα ή λίγα ινομυώματα, με  μέγεθος έως 5cm, και κατά προτίμηση με υπορογόνια θέση και στη πρόσθια επιφάνεια ή στο πυθμένα της μήτρας. Το ινομύωμα αφαιρείται από τη κοιλιά σε ιστοτεμάχια, δίχως να απαιτείται επιπλέον χειρουργική τομή.   Ακόμα και σήμερα η πλειονότητα των ινομυωματεκτομών διενεργείται δια της ανοικτής μεθόδου, εξαιτίας των περιορισμών της συμβατικής λαπαροσκοπικής μεθόδου.

 

Αφαίρεση με Ρομποτική

Εξέλιξη της λαπαροσκοπικής προσέγγισης αποτελεί η χρήση της ρομποτικής χειρουργικής, η οποία χρησιμοποιεί την πλέον προηγμένη διαθέσιμη τεχνολογία προκειμένου να ξεπεράσει τις προκλήσεις της συμβατικής λαπαροσκόπησης.  Η ρομποτική ινομυωματεκτομή επιτρέπει την διεξαγωγή του χειρουργείου με ασύγκριτη ακρίβεια, ευελιξία κινήσεων και απίστευτη τρισδιάστατη εικόνα μέσα στο σώμα. Η επέμβαση είναι ελάχιστα επεμβατική, διότι πραγματοποιείται μέσα από 4 τομές μικρότερες του 1cm σε μήκος. Η εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας στα έμπειρα χέρια του γυναικολόγου σας, επιτρέπει την εκπυρήνηση των ινμυωμάτων με διατήρηση της μήτρας ακόμα και έπειτα από προηγούμενες καισαρικές τομές η άλλα χειρουργεία της μήτρας. Η υψηλής ευκρίνειας (High Definition) εικόνα επιτρέπει την αναγνώριση της ανατομίας, των αγγείων και του πλάνου αποκόλλησης του ινομυώματος κατά την εκπυρήνηση. Η μήτρα συρράπτεται σε πολλαπλά στρώματα όπως και στην ανοικτή χειρουργική. Το ινομύωμα αφαιρείται από τη κοιλιά σε ιστοτεμάχια, δίχως να απαιτείται επιπλέον χειρουργική τομή.  

 

 

«Αφαίρεση» με εμβολισμό

Μια  νέα μέθοδος αντιμετώπισης των ινομυωμάτων είναι ο εμβολισμός τους, ο οποίος προκαλεί τη συρρίκνωση τους, και αναφέρεται σε ξεχωριστή παράγραφο.

Ο εμβολισμός είναι μία ελάχιστα αιματηρή επέμβαση που έχει κλινικά αποδειχθεί ότι μειώνει τα κύρια συμπτώματα των ινομυωμάτων. Με τον εμβολισμό επιτυγχάνεται η απόφραξη των αρτηριών που  οξυγονώνουν τη μήτρα, προκαλώντας ατροφία και στη συνέχεια νέκρωση στα ινομυώματα. Η απόφραξη των αρτηριών (=εμβολισμός) γίνεται με τη χρήση ειδικών μικροσφαιριδίων ζελατίνης, διαμέτρου 500-900 μm (10-6m), τα οποία εγχέονται μέσω λεπτού σωλήνα (καθετήρα), υπό ακτινοσκόπηση, στις αρτηρίες της μήτρας. Εκτελείται σε ειδική αγγειογραφική αίθουσα (ψηφιακός αγγειογράφος), χωρίς χειρουργική τομή και χωρίς γενική αναισθησία, αλλά μόνο με μικρό τσίμπημα με λεπτή βελόνα στο άνω μέρος του μηρού, μεσω του οποίου τοποθετείται λεπτό σωληνάκι (πάχους 2 χιλ.) στην αρτηρία του ποδιού. Στη συνέχεια, ο ιατρός με τη χρήση ακτινών Χ, κατευθύνει το  καθετήρα  στις αρτηρίες που τροφοδοτούν τα ινομυώματα και τα εμβολίζει [3].  Η επέμβαση διαρκεί περίπου μία ώρα και συνήθως απαιτείται μία ημέρα νοσηλείας. Ο εμβολισμός των ινομυωμάτων οδηγεί σε ραγδαία ύφεση των συμπτωμάτων. Τα αποτελέσματα πολλές φορές είναι άμεσα. Για παράδειγμα η αιμορραγία, μπορεί να μη ξανασυμβεί, ενώ η συρρίκνωση του όγκου επιτυγχάνεται μέσα σε λίγες εβδομάδες [4].

 

Βιβλιογραφία

  1. Baird DD, Dunson DB, Hill MC, et al. High cumulative incidence of uterine leiomyoma in black and white women: ultrasound evidence. Am J Obstet Gynecol 2003; 188:100.
  2. Healy DL, Vollenhoven BJ. The role of GnRH agonists in the treatment of uterine fibroids. Br J Obstet Gynaecol. 1992 Feb;99 Suppl 7:23-6. doi: 10.1111/j.1471-0528.1992.tb13535.x. PMID: 1554685.
  3. Hehenkamp WJ, Volkers NA, Birnie E, et al. Pain and return to daily activities after uterine artery embolization and hysterectomy in the treatment of symptomatic uterine fibroids: results from the randomized EMMY trial. Cardiovasc Intervent Radiol 2006; 29:179.
  4. Hehenkamp WJ, Volkers NA, Birnie E, et al. Symptomatic uterine fibroids: treatment with uterine artery embolization or hysterectomy--results from the randomized clinical Embolisation versus Hysterectomy (EMMY) Trial. Radiology 2008; 246:823.