Ίωση στην αρχή της κύησης
Γράφει ο ιατρός
Πέτρος Χειρίδης, MD,MSc,PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-χειρουργός
Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστ. Δ/ντης– Νομική Υπηρεσία ομίλου ΙΑΣΩ.
Ίωση στην αρχή της κύησης
Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι πάρα πολλές και πρέπει να ταξινομηθούν στις ακόλουθες κατηγορίες:
Ορισμένες κοινές ιογενείς λοιμώξεις, δεν βλάπτουν το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται οι λοιμώξεις του αναπνευστικού που προκαλούνται από ιούς όπως ο αδενοϊός, ο ρινοϊός, ο ιός της γρίπης κ.α. Όπως στις μη έγκυες ασθενείς, τα συμπτώματα που σχετίζονται με το κοινό κρυολόγημα είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριοριζόμενα και γενικά δεν χρήζουν ιατρικής παρέμβασης. Ωστόσο, πολλές γυναίκες θα ζητήσουν ιατρική συμβουλή από τον μαιευτήρα τους, για το κοινό κρυολόγημα. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει ενυδάτωση και αναλγησία συνήθως με παρακεταμόλη. Η αντιβίωση δεν συστήνεται, εκτός από ασθενείς με ιστορικό λοιμώξεων στους παραρινικούς κόλπους (ιγμόρεια). Ο πυρετός μπορεί να είναι δείκτης για πιο σοβαρό κρυολόγημα. Επειδή η πιθανότητα αιτιολογικής συσχέτισης μεταξύ πυρετού στο 1ο τρίμηνο και συγγενών ανωμαλιών του εμβρύου δεν έχει αποκλειστεί, συστήνεται η χορήγηση αντιπυρετικού όταν η θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 38οC.1 Σε σχετική μελέτη, παρατηρήθηκε μείωση ορισμένων συγγενών ανωμαλιών από τη χρήση ακεταμινοφαίνης σε ασθενείς που ανέφεραν λοίμωξη και πυρετό κατά το πρώτο τρίμηνο.2 Θεωρητικά, αλλαγές που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη στην κυτταρική ανοσία μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο και τη σοβαρότητα της μόλυνσης.3 Μολονότι η δύσπνοια είναι συχνό σύμπτωμα της κύησης, και οφείλεται στη φυσιολογική αύξηση του αναπνεόμενου όγκου, η ταχύπνοια είναι πάντοτε παθολογική, αφού ο αναπνευστικός ρυθμός παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος στη κύηση, συνεπώς θα πρέπει να αξιολογείται και να αποδίδεται σε άλλα αίτια υποκείμενης αναπνευστικής νόσου και όχι στην ίδια την κύηση.4
Μια άλλη ομάδα ιογενών λοιμώξεων, δεν βλάπτει το έμβρυο, ωστόσο δυνητικά μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Η ιογενής γαστρεντερίτιδα, η οποία συνήθως αντιμετωπίζεται με ενυδάτωση και ανάπαυση στο σπίτι, στην περίπτωση της κύησης μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές εξαιτίας της αφυδάτωσης. Ως εκ τούτου, η εγκυμονούσα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς και να εξετάζεται η πιθανότητα νοσηλείας για την ενυδάτωση και τη διόρθωση των ηλεκτρολυτικών διαταραχών.5-7 Σε αυτήν την κατηγορία, υπάγεται και η λοίμωξη από τον κορωνοϊό Covid-19. Μολονότι αρχικά θεωρήσαμε ότι η λοίμωξη στις εγκύους παρουσιάζει την ίδια βαρύτητα συμπτωμάτων με τη λοίμωξη στις μη έγκυες, αυτό δεν ισχύει. Πιο πρόσφατα δεδομένα έδειξαν ότι οι επίτοκες είχαν περισσότερες νοσηλείες και βαρύτερες εκβάσεις συγκριτικά με τις μη-έγκυες. Παράλληλα, η πιθανότητα διασωλήνωσης ήταν αυξημένη στις εγκύους, συγκριτικά με τις άλλες γυναίκες.8-10 Η λοίμωξη από Covid, δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής κατά το 1ο και 2ο τρίμηνο. Ωστόσο αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού, ιδιαίτερα στις εγκύους με βαρύτερη κλινική εικόνα. Ο πυρετός και η υποξαιμία θεωρούνται οι δύο βασικότεροι παράγοντες που οδηγούν στον πρόωρο τοκετό. Σε εθνική μελέτη των ΗΠΑ, το ποσοστό του πρόωρου τοκετού εκτιμήθηκε στο 13% (έναντι του 10% στις κυήσεις δίχως κορωνοϊό).11,12 Αναφορικά με τον εμβολιασμό ως μοναδικό μέσο προστασίας από τον Covid-19, είναι σημαντικό να ειπωθεί πως κανένα από τα διαθέσιμα εμβόλια δεν περιέχει τον ιό. Επομένως, τα εμβόλια δεν προκαλούν την ασθένεια, ωστόσο ενδέχεται να εμφανιστούν μη-ειδικές παρενέργειες από την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το Αμερικανικό Κολλέγιο εγκρίνει τον εμβολιασμό, σε όλα τα τρίμηνα της κύησης.13
Επίσης, κάποιες άλλες ιογενείς λοιμώξεις στην αρχή της κύησης, μπορεί να αποτελούν σημαντικό αίτιο εμβρυϊκής και νεογνικής θνησιμότητας. Η μετάδοση στο έμβρυο γίνεται με τη διαπλακουντιακή μεταφορά και μπορεί να διαταράξει τον ρυθμό ανάπτυξης, να προκαλέσει συγγενείς ανατομικές ανωμαλίες, κλινικές και εργαστηριακές διαταραχές. Οι πιο γνωστοί και επικίνδυνοι από αυτούς τους ιούς, περιλαμβάνονται στο ακρωνύμιο TORCH:
- Τοξοπλάσμωση
- Others (Zika, varicella-zoster virus)
- Rubella (ερυθρά)
- Cytomegalovirus (CMV = κυτταρομεγαλοιός)
- Herpes simplex virus (HSV)
Ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV) αποτελεί την κυριότερη αιτία συγγενούς λοίμωξης και τη συχνότερη συγγενή λοιμώδη αιτία ψυχοκινητικής καθυστέρησης και κώφωσης. Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι το 40% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας έχουν ήδη αντισώματα από παλαιότερη λοίμωξη. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις η CMV λοίμωξη είναι ασυμπτωματική και η διάγνωση τίθεται μόνο από τα ανοσολογικά τεστ. Το Αμερικανικό Κολλέγιο και άλλοι διεθνείς οργανισμοί μαιευτικής συστήνουν τη διενέργεια εργαστηριακών εξετάσεων ρουτίνας στην αρχή της κύησης, σε ΟΛΕΣ τις εγκύους, για μια τυπική ομάδα από αυτούς τους ιούς. Παραπέρα, σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο να έχουν εκτεθεί σε συγκεκριμένες παθήσεις, μπορεί να απαιτούνται πρόσθετες εξετάσεις για την ανίχνευση άλλων παθογόνων.14 Για τους περισσότερους από αυτούς τους ιούς, η διάγνωση της λοίμωξης στην έγκυο δεν είναι δύσκολη. Αντίθετα, η προγεννητική διάγνωση της εμβρυϊκής λοίμωξης παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα και συναντά ιδιαίτερες δυσκολίες στην καθημερινή μαιευτική κλινική πράξη. Η υποψία της ενδομήτριας λοίμωξης μπορεί να τεθεί με βάση τα κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα της μητέρας, με απεικονιστικά ευρήματα στο έμβρυο (π.χ. εμβρυϊκός ύδρωπας) ή ευρήματα στο νεογνό (μικροκεφαλία, επιληπτικές κρίσεις, καταρράκτης, απώλεια ακοής, συγγενής καρδιοπάθεια, ηπατοσπληνομεγαλία, ίκτερος). Προγεννητικά, οι επεμβατικές και οι μη επεμβατικές διαγνωστικές μέθοδοι δεν είναι σε θέση προς το παρόν να επιβεβαιώσουν ή να αποκλείσουν την παρουσία μιας ενδομήτριας λοίμωξης.15-17
Συμπερασματικά, η διαπίστωση συμπτωμάτων ιογενούς λοίμωξης στην αρχή της κύησης, καλό είναι να συζητιέται με τον θεράποντα μαιευτήρα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Waller DK, Hashmi SS, Hoyt AT, et al. Maternal report of fever from cold or flu during early pregnancy and the risk for noncardiac birth defects, National Birth Defects Prevention Study, 1997-2011. Birth Defects Res 2018; 110:342.
- Feldkamp ML, Meyer RE, Krikov S, Botto LD. Acetaminophen use in pregnancy and risk of birth defects: findings from the National Birth Defects Prevention Study. Obstet Gynecol 2010; 115:109.
- Lim WS, Macfarlane JT, Colthorpe CL. Pneumonia and pregnancy. Thorax 2001; 56:398.
- Uptodate 2022. Treatment of respiratory infections in pregnant patients
- Farthing M, Salam M, Lindberg G, et al. Acute diarrhea in adults and children: a global perspective. World Gastoenterology Organisation Global Guidelines 2012. Available at: http://www.worldgastroenterology.org/assets/export/userfiles/Acute%20Dia... (Accessed on May 22, 2013).
- Thielman NM, Guerrant RL. Clinical practice. Acute infectious diarrhea. N Engl J Med 2004; 350:38.
- Jones R, Rubin G. Acute diarrhoea in adults. BMJ 2009; 338:b1877.
- Zambrano LD, Ellington S, Strid P, et al. Update: Characteristics of Symptomatic Women ofReproductive Age with Laboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection by Pregnancy Status -United States, January 22-October 3, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2020; 69:1641.
- Lokken EM, Taylor GG, Huebner EM, et al. Higher severe acute respiratory syndromecoronavirus 2 infection rate in pregnant patients. Am J Obstet Gynecol 2021.
- Ellington S, Strid P, Tong VT, et al. Characteristics of Women of Reproductive Age withLaboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection by Pregnancy Status - United States, January22-June 7, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2020; 69:769.
- Huntley BJF, Mulder IA, Di Mascio D, et al. Adverse Pregnancy Outcomes Among IndividualsWith and Without Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2 (SARS-CoV-2): ASystematic Review and Meta-analysis. Obstet Gynecol 2021; 137:585.
- Woodworth KR, Olsen EO, Neelam V, et al. Birth and Infant Outcomes FollowingLaboratory-Confirmed SARS-CoV-2 Infection in Pregnancy - SET-NET, 16 Jurisdictions, March29-October 14, 2020. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2020; 69:1635
- Male V. Are COVID-19 vaccines safe in pregnancy? Nat Rev Immunol 2021; 21:200.
- American Academy of Pediatrics Committee on Fetus and Newborn and Amercian College of Obstetricians and Gynecologists Committee on Obstetric Practice. Guidelines for Perinatal Care, 8th, Kilpatrick SJ, Papile L (Eds), 2017.
- Reef SE, Plotkin S, Cordero JF, et al. Preparing for elimination of congenital Rubella syndrome (CRS): summary of a workshop on CRS elimination in the United States. Clin Infect Dis 2000; 31:85.
- Cherry JD, Adachi K. Rubella virus. In: Feigin and Cherry’s Textbook of Pediatric Infectious Diseases, 7th ed, Cherry JD, Harrison GJ, Kaplan SL, et al (Eds), Elsevier Saunders, Philadelphia 2014. p.2195.
- Nickerson JP, Richner B, Santy K, et al. Neuroimaging of pediatric intracranial infection--part 2: TORCH, viral, fungal, and parasitic infections. J Neuroimaging 2012; 22:e52.
Για περισσότερες πληροφορίες, ή για να μας υποβάλλετε τα ερωτήματα σας γράψτε στο e-mail: infobgyn@gmail.com